بزرگ علوی در
سال 1282 شمسی به دنیا آمد. پدرش، حاج سید ابوالحسن، از روشنفکران مشروطه خواه بود. در
نوجوانی همراه پدر به اروپا رفت و در برلین به تحصیل پرداخت. پس از فراغت از تحصیل
در رشته تعلیم و تربیت به ایران بازگشت و در شیراز مشغول تدریس شد. او در
1307 به تهران آمد و کار تدریس را دنبال کرد.
بزرگ علوی در
همین سالها با سه تن دیگر از جمله صادق هدایت گروه "ربعه" را تشکیل دادند و سلسله بحثهای نوین
ادبی را آغاز کردند. شوق داستان نویسی را صادق
هدایت در او باور ساخت.
مجموعه داستان
کوتاه چمدان (1313 ش) نخستین اثر بزرگ علوی است. بزرگ علوی در این مجموعه با به
کارگیری نثر ساده و انشای روان و بازتاباندن فرهنگ عامه و تصویر ناکامی ها و سیه
روزیهای آنان،به سبک محمدعلی جمالزاده و صادق هدایت نزدیک شده است، با این اختلاف که شخصیتهای
داستانهای علوی به لحاظ تحرک و پویایی اجتماعی با شخصیتهای داستانهای هدایت، که
"نگرشی دیگر گونه" نسبت به جهان دارند، فرق می کنند.
بزرگ علوی در
سال 1315 به اتهام داشتن افکار سوسیالیستی، با جمعی دیگر از همفکرانش به زندان
افتد و تا برکنار شدن رضاشاه (شهریور 1320) در زندان ماند. یادداشتهای
علوی در سالهای زندان "روی کاغذ قند و سیگار و پاکتهای میوه به صورت پنهانی
نوشته می شد و پس از آزادی از زندان دستمایه نگارش دو گزارش داستان گونه ی او شد.
علوی در
شهریور 1320 به اتفاق یاران همفکر خود از زندان آزاد شد و به فعالیتهای حزبیپرداخت. او کتاب
ورق پاره های زندان را در 1320 و پنجاه و سه نفر را در 1321 منتشر کرد. حوادث
سیاسی داخلی علوی را بار دیگر در سال 1327 به زندان فرستاد و این بار دو سال در
زندان ماند. او در 1329 از زندان آزاد شد و
در زمانی که کشور صحنه تلاش برای ملی کردن صنعت نفت بود، بزرگ علوی نیز متاثر از
سیاست روز در زمینه های گوناگون قلم می زد. او در همین سالها برجسته ترین اثر هنری
این دوره از نویسندگی خود یعنی داستان نیمه بلند چشمهایش را نوشت و در 1331 به چاپ
رساند.
بزرگ علوی در
فروردین 1332 ظاهراً برای معالجه چشم به آلمان رفت و وقوع کودتا در 28 مرداد همان
سال، بازگشت او را به ایران منتفی ساخت و بزرگ علوی برای همیشه در آلمان ماند و در
برلین به تدریس زبان و فرهنگ ایران پرداخت.
وی در فرودین
1358 به تهران آمد و پس از چندی دوباره به آلمان بازگشت و سرانجام در بهمن ماه سال
1375 بر اثر سکته قلبی در برلین درگذشت.
آثار بزرگ
علوی عباتند از:
الف - داستان: "دیو "؛ "چمدان "؛ "ورق‌‌پاره‌‌های زندان "؛ "میرزا "؛
"پنجاه‌‌وسه
نفر "؛ "نامه‌‌ها "؛ "چشمهایش "؛ "سالاریها".
ب - ترجمۀ: "دوشیزۀ اورلئان از شیللر؛ "کسب‌‌وکار خانم وارن" از برناردشاو؛ "دوازده ماه" از ساموئل مارشاک؛
"باغ
آلبالو" از آنتوان چخوف؛ "گل‌‌های
آبی" از وانداوالیسلوسکایا؛ "دو
فریفته""از لوپادوویسکی.
ج - نقد و
پژوهش:
"صادق هدایت"
در مجله پیام نو؛ "ناصرخسرو
مروزی قبادیانی در مجله پیام نو؛
"نقد
شوهر آهوخانم " در مجله کاوه
