محمود دولت آبادی نویسنده معروف معاصر در سال ۱۳۱۹ در دولت آباد بیهق متولد شد و در خانواده ای روستایی که از راه کار بر زمین سخت کویر ؛ روزگار می گذراندند بزرگ شد. کودکی اش در روستا سپری شد و تاثیر این سالها باعث تا "رمان روستایی" به دست او به اوج شکوفایی برسد. او برای تحصیل به دولت آباد رفت و هم زمان به کارهای گوناگونی از جمله کفاشی و سلمانی و کارگری در کارخانه پرداخت . در ۲۰ سالگی به تهران مهاجرت کرد و برای جامه عمل پوشاندن به دغدغه های اصلی ذهنش به کار نوشتن و بازی در تئاتر مشغول شد و از راه کارگری در چاپخانه نیز امرار معاش می کرد . ذوق او به نوشتن باعث شد تا نویسندگی را قبل از مهاجرت به تهران تجربه کند اما نخستین داستانش به نام « ته شب » در سال ۱۳۴۱ در مجله ای در تهران چاپ شد. از آن پس؛ کار نوشتن را به صورت جدی و با پشتکار فراوان ادامه داد و از سال ۱۳۴۷ داستان هایش در نشریات ادبی و به صورت کتاب به چاپ رسید و برای وی شهرت زیادی را به بار آورد .
نثر دولت
آبادی در اوج جذابیت و زیبایی است. نثری زنده، جذاب، اثرگذار و با قدرت انتقالی شگفت که گویی خواننده تمام
شخصیت ها و مناظر و پدیده های طبیعت را که او توصیف می کند، به چشم می بیند. مهارت دولت آبادی در توصیف
اندام و چهره و حالات روحی قهرمانانش چنان است که تا مدت ها پس از مطالعه ی
داستان، سیمای یک یک آنان در ذهن خواننده می ماند. این قهرمانان، کردان کوچیده به روستاهای خراسان و چادرنشینانی ایلیاتی
اند که با گله داری و کشاورزی روزگار می گذرانند.
در نثر دولت آبادی واژگان محلی (کردی
و خراسانی) نیز در کنار واژه های امروزی آورده شده اند و این موضوع بدون اینکه
نقصی در معنی متن ایجاد کند، به شیرینی و زیبایی زبان نثر او می افزاید.
مهم ترین کتاب دولت آبادی رمان بلند
ده جلدی "کلیدر" است که نزدیک به 3000 صفحه می باشد.
کلیدر، آینه ای است که حقیقت زندگی
روستانشینان خراسان را نشان می دهد.
آثار دیگر دولت
آبادی عبارتند از :
ته شب (داستان
) ؛ هجرت سلیمان و مرد (مجموعه داستان) ؛ لایه های بیابانی (مجموعه داستان) ؛ اوسنه
بابا سبحان (داستان بلند)؛ تنگنا (نمایشنامه) ؛ باشبیرو( نمایشنامه) ؛ گاواره بان (داستان) ؛ ناگریزی و گزینش هنرمند(مجموعه مقاله) ؛ عقیل عقیل (داستان ) ؛ موقعیت
کلی هنر و ادبیات کنونی ( مجموعه مقاله ) ؛ دیدار بلوچ (سفرنامه) ؛ کلیدر ( رمان)
؛ جای خالی سلوچ ( رمان)؛ ققنوس ( نمایشنامه ) ؛ آهوی بخت من گزل (داستان) ؛ کارنامه سپنج ( مجموعه داستان
و نمایشنامه ).
"برگرفته از دانشنامه رشد"
